Fundamentele kritiek op studie naar salafistische moskeeën

2732

Een geruchtmakend promotieonderzoek over salafisme in Nederland, dat als een gedegen onderzoek naar de Islam werd gepresenteerd, blijkt bol te staan van fouten en onwaarheden.

Moskeeën en deskundigen wijzen onjuistheden en nalatigheden aan in een proefschrift over salafisme. Onderzoeker Mohammad Soroush promoveerde hiermee eerder deze maand aan Tilburg University. Hiermee trad hij veelvuldig naar buiten in meerdere interviews, kranten en op tv. Op basis van zijn beweringen werd een Kamerdebat aangevraagd. Echter blijkt dat vier van de zeventien moskeeën die in het onderzoek door hem als ‘salafistisch’ worden bestempeld, die betiteling verwerpen. Daarnaast ontbreekt in het proefschrift elke onderbouwing die aangeeft wat deze moskeeën volgens de onderzoeker ‘salafistisch’ maakt.

In een brief aan het universiteitsbestuur, in het bezit van dagblad Trouw, verzoekt de voorzitter van de Imam Malikmoskee om een rectificatie en een onafhankelijk onderzoek naar het ondeugdelijke promotieonderzoek. Een woordvoerder van Tilburg University laat weten de brief zeer serieus te nemen en de moskee te hebben uitgenodigd voor een gesprek. Op basis hiervan zal de universiteit besluiten of het zijn commissie wetenschappelijke integriteit inschakelt voor een onderzoek. Na flink de publiciteit te hebben gezocht willen onderzoeker Soroush en zijn promotor arabist Jan-Jaap de Ruiter vooralsnog niet reageren.

“Wij zijn absoluut niet salafistisch”, aldus Abdelhamid Bouzzit, bestuurslid van de Imam Malikmoskee in Leiden. “Als je ook maar een beetje op de hoogte bent, weet je dat wij een gewone moskee zijn die, net als het gros van de Marokkaanse moskeeën, de malikitische rechtsschool volgt.”

Uit navraag bij moskee­bestuurders blijken hiernaast drie andere gebedshuizen ook aan te geven ten onrechte als salafistisch te zijn bestempeld. Dat zijn de Imam Maalikmoskee in Utrecht, de Qubamoskee in Den Haag en de El-Fathmoskee in Alphen aan den Rijn.

Zorgvuldig

Ook salafisme­deskundigen zetten grote vraagtekens bij het onderzoek. Zo ontbreekt een onderbouwing die moet aantonen wat moskeeën volgens de onderzoeker ‘salafistisch’ maakt. “Dat is essentieel”, aldus islamoloog Joas Wagemakers van de Universiteit Utrecht. “Je hoort het fenomeen dat je wilt onderzoeken zorgvuldig te definiëren. Doe je onderzoek naar fastfoodrestaurants, dan leg je uit waarom McDonald’s en Burger King daaronder vallen. Als je ook driesterrenrestaurants meerekent, dan vertroebelt dat de resultaten. Dan is het niet zuiver meer.”

In het proefschrift komt een prediker aan het woord die een lezing geeft bij de Leidse Imam Malikmoskee waarin hij zou zeggen dat ‘het salafisme de enige juiste weg binnen de islam is’. De moskee plaatst gewoonlijk opnames van lezingen op YouTube en deze lezing is daarin geen uitzondering. Echter is daarin niet te horen dat dit wordt gezegd! “Dat zou ook raar zijn”, aldus Abdelhamid Bouzzit van de Leidse moskee, “want de betreffende prediker is geen salafist”.

Ook Nourdeen Wildeman is ongelukkig met de wijze waarop hij in het onderzoek wordt besproken. Uit Wildemans mond tekent de onderzoeker op dat hij de oproep tot de islam als zijn voornaamste taak ziet. ‘Een salafistisch standpunt’, aldus de onderzoeker. Islamoloog Wagemakers: “Dat is het niet: het is juist een mainstream islamitisch standpunt. Ja, salafisten geloven het ook, maar het is absoluut niet kenmerkend voor hen.”

Vandaag komen antropoloog en islamkenner Martijn de Koning van de Universiteit van Amsterdam en hoogleraar hedendaagse moslimsamenlevingen Annelies Moors met een online verklaring met daarin bezwaren bij dit onderzoek.

Lees het bericht op: Trouw.nl

Team al-Yaqeen
21 september 2018