Een opiniestuk van Sarah Declercq, student politieke wetenschappen aan de KU Leuven:
“Netanyahu keurt plannen voor 400 nieuwe nederzettingen goed”. “Nederzettingsplannen worden ondanks hevige internationale oppositie goedgekeurd”. Het zijn slechts twee van de vaak terugkerende krantenkoppen. Toch weten velen niet wat de nederzettingen precies inhouden. Ook ik niet. Tot ik de kans kreeg om het Israël-Palestina conflict en de daarbij horende nederzettingenpolitiek van dichtbij mee te maken”, aldus Sarah Declercq.
Toen de mogelijkheid zich voordeed, koos zij vol enthousiasme om een half jaar via het Erasmus Mundus programma te studeren in Israël. Dit in een poging het conflict beter te begrijpen. Tijdens haar ‘Erasmuservaring’ kreeg zij meer inzicht hoe en waarom deze nederzettingen problematisch zijn.
Zij schrijft: “Na een eerste bezoekje aan een stad op de Westelijke Jordaanoever, was ik meteen gefascineerd, door de vriendelijke Palestijnse bevolking, de erbarmelijke leefomstandigheden, de gevolgen van de Israëlische politiek. Ik ontmoette er leeftijdgenoten wiens ultieme droom het is een basisopleiding te kunnen volgen; jongeren die nog nooit het zand van de Middellandse Zee onder hun voeten mochten voelen, hoewel ze op slechts 30 km ervan wonen, geëngageerde dorpelingen; vurige Arabieren die de moed niet opgeven en hopen ooit naar het dorp waar ze werden uitgedreven, te kunnen terugkeren.”
In 1967 veroverde het Israëlisch leger flinke gebieden op haar buurlanden. Tot de dag van vandaag blijft Israël onder meer de Westelijke Jordaanoever bezetten. In dit gebied bevinden zich de nederzettingen – dorpen en steden waar Israëli’s zich om economische of religieuze redenen vestigen. Internationaal recht bestempelt deze nederzettingen als illegaal. Toch worden steeds meer plannen voor nieuwe nederzettingen goedgekeurd, want de Israëlische overheid gaat niet akkoord met het internationale recht. Daarnaast heeft elke zichzelf respecterende nederzetting ook minstens één illegale outpost. Dit kan een boerderij, een klein bedrijf, een bewoonde caravan… zijn die zich iets buiten de nederzetting bevindt, maar die zelfs door de Israëlische overheid niet is goedgekeurd. Hoewel deze outposts initieel illegaal zijn, worden velen uiteindelijk gelegaliseerd. Daarna komen er natuurlijk nieuwe outposts en begint het verhaal opnieuw. Zo wordt het gebied van de nederzetting de facto uitgebreid.
De Israëlische staat maakt de Palestijnen het leven zuur
De Israëlische staat maakt het de Palestijnen die in de buurt van een nederzetting wonen niet gemakkelijk. Elke nederzetting krijgt een soort ‘veiligheidszone’ rondom het gebied. Deze zones zijn volledig ontoegankelijk voor Palestijnen. De gevolgen zijn niet min. In het dorp Kufr Qaddoum – waar ik met Murad, een jonge geëngageerde inwoner, sprak tijdens een toevallige ontmoeting – werd de weg die het dorp met de hoofdweg naar de stad Nablus verbindt volledig afgesloten. Vanop die weg zouden de Palestijnse inwoners wel eens stenen kunnen gooien richting de nederzetting Kdumim – die zich weliswaar pas op de volgende heuvel bevindt. De inwoners moeten nu een omweg van 15km maken om de hoofdweg te bereiken. Murad organiseert al drie jaar elke vrijdag een vreedzaam protest, dat door het Israëlisch leger beantwoord wordt met traangas, rubberkogels en soms ook echte kogels en voor Murad 9 maanden gevangenis opleverde. Sinds januari 2015 vielen er 11 doden onder de Palestijnen.
Ook de inwoners van het voormalig dorp Susya lijden zwaar onder de bezetting. Een jaar na de geboorte van Nasser, een 32-jarige papa en dorpsvader die ik tijdens een tour door voormalig soldaten van het leger ontmoette, werden in Susya restanten gevonden van een oud Joods dorp. Deze archeologische ontdekking deed de staat beslissen dat dit gebied wel heel belangrijk was voor de Joodse bevolking en dat de toenmalige inwoners zich dus elders moesten vestigen. Huizen werden neergehaald en de inwoners verschuilden zich in het omringende land, waar ze nu nog steeds in tenten leven. Toestemming om huizen te bouwen krijgen ze niet. Toestemming om een goede elektriciteitsverbinding aan te leggen krijgen ze niet. Toestemming om een waterleiding aan te leggen krijgen ze niet.
Zeker dit laatste is in de zuidelijke Hebron heuvels, heel droog gebied grenzend aan de woestijn, problematisch. De waterleiding van de nederzetting Susya loopt onder de tent van Nasser. Maar een kraantje installeren mag hij niet. Hij moet zich behelpen met het opvangen van regenwater in emmers, watertanks kopen aan een prijs vier maal zo hoog als wat Israëli’s betalen of water uit de waterput halen. Hiervoor heeft hij de toestemming van het leger nodig. Eens hij die heeft voor een bepaalde dag, kan hij een pick-up huren om het water te transporteren. Maar als op de dag zelf het leger geen zin heeft om mee te gaan, dan gaat het plan niet door. Als op de dag zelf de kolonisten besluiten om aan de waterput te gaan zitten, dan gaat het plan niet door.
Hebron is een stad ongeveer 40 kilometer ten zuiden van Jerusalem. De stad is historisch belangrijk voor zowel Joden als Moslims omwille van de Grot van de Patriarchen – waar Abraham en Sara begraven zouden liggen. Het is dan ook de enige stad op de Westelijke Jordaanoever waar zich nederzettingen pal in het midden van de stad bevinden. Zoals eerder vermeld, wordt elke nederzetting omgeven door een veiligheidszone, waar Palestijnen niet mogen komen. Zo is het ook in Hebron. Er zijn verschillende straten ‘gesteriliseerd’, om het met een legerterm te zeggen. Deze straten zijn niet meer toegankelijk voor de Palestijnen. Ook niet voor zij die in deze straten wonen. De toegang tot hun woning werd verzegeld. In heel wat straten die wel nog toegankelijk zijn voor de Palestijnen, is het voor hen verboden om met de auto te rijden. Pech als je daar woont en je hebt een ambulance nodig…
Pesterijen van leger en kolonisten
Alsof de politiek van de staat nog niet genoeg is, zorgen het leger en de kolonisten – de inwoners van de nederzettingen – in de praktijk voor een angstklimaat.. Zo zag ik in Hebron heel wat woningen met tralies voor de ramen. Gevangenissen? Blijkbaar niet. De tralies zijn er om de inwoners te beschermen tegen het geweld van de kolonisten. Zij gooien soms met stenen ruiten in, ze knippen elektriciteitsdraden door, verwoesten olijfbomen, de enige inkomensbron van vele families… Geweld van kolonisten is een dagelijkse realiteit op de hele Westelijke Jordaanoever.
In Hebron beschermen ongeveer 900 soldaten de 800 kolonisten in een stad van 150 000 Palestijnen. Een van de tactieken om de kolonisten te beschermen is ervoor zorgen dat de Palestijnen beseffen dat het leger heel erg aanwezig is en ze dus bang zijn om te protesteren. Dat gebeurt o.a. door een operatie ‘Straw Widow’ waarbij het leger midden in de nacht de huizen van Palestijnen binnenvalt. Het hele huis wordt doorzocht, kinderen worden wakker gemaakt, alles wordt gecontroleerd. Het leger is alomtegenwoordig in het straatbeeld, op verschillende plaatsen staan er checkpoints, waar elke Palestijn zonder enige reden drie uur kan vastgehouden worden. Op de doorsnee weg van thuis naar het werk moet elke Palestijn twee checkpoints voorbij. De weinige mensen die een job hebben, moeten heel wat moeite doen om die te kunnen behouden. Tijdig op het werk komen is geen sinecure. De belemmeringen vanuit de staat, het geweld van de kolonisten en de onvoorspelbaarheid van de acties van het leger zijn erop gericht de Palestijnen uit te drijven en zorgen ervoor dat Hebron meer en meer een spookstad geworden is.
Hoop op verandering
Ik kreeg een unieke kans om dit conflict van beide kanten beter te leren kennen. De ervaring was leerrijk, maar zeker niet altijd de meest makkelijke. De dagelijkse confrontatie – in Palestijns, maar zeker ook in Israëlisch gebied – in de straat, de winkel of zelfs op de universiteit – met het onrecht dat aan Palestijnen en bij uitbreiding alle Arabieren en zelfs alle niet-Joden wordt aangedaan was zwaar en moeilijk om mee om te gaan. Maar, het bewustzijn van wat een ‘nederzettingspolitiek’ echt inhoudt, wat de concrete gevolgen zijn van het uitsluiten van deelname aan de maatschappij en de politiek van een hele bevolkingsgroep is noodzakelijk om verandering te brengen.
Om het conflict te begrijpen en misschien ooit de wereld uit te helpen, is het belangrijk dat men ook in Europa beseft wat de situatie echt is, en daarom ook de verschillende invalshoeken belicht worden. Ik veroordeel heel fel de bezetting, begrijp de wanhoop van Palestijnen, maar denk niet dat de oplossing er komt door geweld aan te moedigen, wat sowieso escaleert. Dialoog moet alle kansen krijgen, maar daarvoor moeten de gesprekspartners evenwaardig zijn. Er zijn heel wat mensen die zich inzetten voor dialoog, samenwerking en een betere, veiliger toekomst voor de bewoners van de regio. Zij doen fantastisch werk, maar hun stem wordt al te weinig gehoord. Ik hoop dat politici in Israël en de Palestijnse gebieden ooit de moed hebben om een politiek luik aan deze samenwerkingsinitiatieven te geven. Al is er nog een héél lange weg te gaan, dit zou een beetje hoop op een betere wereld betekenen voor (de kinderen van) Nasser, Murad, Sara, Noam, Rachel en vele anderen…
Bron: Kuleuvenblogt.be
Team al-Yaqeen
27 april 2015