Vraag:
Mijn vader is twee weken geleden overleden, en ik wil graag weten of hij in staat is om te horen wat ik of mijn familieleden zeggen wanneer wij zijn graf bezoeken? Zo niet, is er dan een manier waarop hij ons wel kan horen? Ik wil dit heel graag weten omdat ik denk dat dit mij misschien kan helpen in mijn rouwproces.
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
In principe kunnen de doden de woorden van de levenden niet horen, want Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“…en jij kunt degenen in de graven niet laten horen.”
(Soerat Faatir: 22)
En ook (interpretatie van de betekenis):
“Voorwaar, jij kunt de doden (het geroep) niet laten horen…”
(Soerat an-Naml: 80)
Toen de Profeet (vrede zij met hem) zich na de Slag van Badr richtte tot de gedode ongelovigen, zorgde Allah ervoor dat zij zijn woorden konden horen, hoewel zij zich op de bodem van de put bevonden waarin zij begraven werden. Echter was dit volgens de geleerden een bijzonder geval.
(al-Ayaat ul-Bayyinaat fie cAdami Samaacil-Amwaat)
Wellicht is jouw psychologische motief om te hopen dat jouw vader je zou kunnen horen een poging om de communicatie die tussen jullie is afgesneden te herstellen, om zo de pijn die je voelt te verlichten. Maar je moet begrijpen, beste zuster, dat de Islam heeft uitgelegd welke daden van de levenden de doden zullen baten, en hen zullen bereiken in hun graven. De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Als een persoon sterft, houden zijn verrichtingen op, behalve drie; een doorlopende liefdadigheid, kennis waar anderen profijt van hebben of een oprecht kind dat smeekbeden voor hem verricht.”
(Moeslim)
Het belangrijkste wat jouw vader na zijn dood kan baten, en wat jij voor hem kunt doen nu hij in zijn graf ligt, is je in te spannen om voor hem te bidden. Ook kun je vragen om vergeving en genade voor hem, en om het Paradijs en verlossing van het Vuur, en andere goede en mooie smeekbedes.
Het vragen om vergiffenis door zowel zonen als dochters van de overleden persoon brengt grote voordelen met zich mee. Zo zei de Profeet (vrede zij met hem): “Een persoon zal in rang stijgen in het Paradijs en hij zal vragen: “Hoe ben ik hier gekomen?” Hem zal verteld worden: “(Het komt) door je kind die vergeving voor je vraagt.”
(Ibnoe Maadjah en Sahieh al-Djaamic)
Iets anders wat de overleden persoon kan bereiken is namens hem liefdadigheid uitgeven. Zo verhaalde cAa’ishah dat een man tegen de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Mijn moeder is overleden, en als ze had kunnen spreken dan zou ze iets aan liefdadigheid hebben uitgegeven. Zal zij beloond worden als ik iets uitgeef namens haar?” Hij (vrede zij met hem) zei: “Ja.”
(al-Boekhaarie)
Ibn cAbbaas heeft overgeleverd dat de moeder van Sacd ibn cOebaadah stierf toen hij bij haar weg was. Hij zei: “O Boodschapper van Allah, mijn moeder is overleden en ik ben niet in de buurt van haar. Zal het haar baten als ik iets aan liefdadigheid uitgeef namens haar?” Hij (vrede zij met hem) zei:“Ja.” Hij zei: “Dan vraag ik u om mijn getuige te zijn dat ik mijn tuin al-Mikhraaf (zo werd de tuin genoemd, omdat deze veel dadels bevatte) uitgeef in liefdadigheid namens haar.”
(al-Boekhaarie)
Aboe Hoerayrah heeft overgeleverd dat een man tegen de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Mijn vader is overleden en heeft geld nagelaten. Hij heeft geen Wasiyyah (testament) gemaakt; zal het zijn zondes compenseren als ik een deel ervan namens hem uitgeef in liefdadigheid?” Hij (vrede zij met hem) zei: “Ja.”
(an-Nasaa’ie)
Sacd ibn cOebaadah zei: “Ik zei: “O Boodschapper van Allah, mijn moeder is overleden. Zal ik namens haar liefdadigheid uitgeven?” Hij (vrede zij met hem) zei:“Ja.” Ik vroeg: “Welke soort liefdadigheid is de beste?” Hij (vrede zij met hem) zei: “Het voorzien in water.”
(an-Nasaa’ie)
Andere daden die de overledenen kunnen baten is het verrichten van de Hadj en de cOemrah namens hen. Wel dient de persoon eerst voor zichzelf de Hadj en de cOemrah te hebben verricht.
cAbdoellaah ibn Boeraydah verhaalde dat zijn vader zei: “Terwijl ik zat met de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) kwam er een vrouw naar hem toe en zei: “Ik heb mijn moeder een slavin gegeven als liefdadigheid, en nu is mijn moeder overleden.” Hij (vrede zij met hem) zei: “Jij hebt je beloning, en jouw erfrecht heeft je jouw gift teruggebracht.” Zij zei: “O Boodschapper van Allah, ze moest nog één maand vasten, kan ik die namens haar vasten?” Hij (vrede zij met hem) zei:“Vast het namens haar.” Zij zei: “Ze is nooit op Hadj geweest, kan ik de Hadj namens haar verrichten?” Hij (vrede zij met hem) zei:“Verricht de Hadj namens haar.”
(Moeslim)
Hieruit blijkt dat het eveneens is toegestaan om namens de overleden persoon te vasten.
Een andere zaak die de overledenen kan baten is het nakomen van hun gelofte (Nadhr). Ibn cAbbaas heeft overgeleverd dat een vrouw naar de Profeet (vrede zij met hem) kwam en zei:“Mijn moeder heeft een gelofte gedaan om de Hadj te verrichten, maar ze stierf voordat ze het kon doen. Kan ik namens haar de Hadj verrichten?” Hij (vrede zij met hem) zei: “Ja, verricht de Hadj namens haar. Denk je niet dat als jouw moeder een schuld had jij die dan zou afbetalen?” Zij zei: “Ja.” Hij (vrede zij met hem) zei: “Los dan wat zij aan Allah verschuldigd is af, want Allah is het waardiger om het verschuldigde (aan Hem) af te lossen.”
(al-Boekhaarie)
Een andere zaak die de overleden persoon ten goede kan komen, is als zijn familielid een deel aan hem wijdt bij het brengen van een offer. Toen de Profeet (vrede zij met hem) een offer bracht, zei hij: “In de Naam van Allah, o Allah, namens Mohammed en de familie van Mohammed.”
(Moeslim)
En de familie van Mohammed omvatte zowel de levenden als de doden.
Je moet ook weten dat het jezelf bezig houden met het bidden voor je vader belangrijker en beter is voor jou, en gunstiger voor de overledene, dan dat jij je bezig houdt met het afvragen of hij jou kan horen. Probeer dus datgene te doen wat zowel hem als jou zal baten.
Jij en je familie dienen de verboden innovaties te vermijden. Innovaties zoals het herdenken van de veertigste dag van zijn overlijden of na een jaar van overlijden, of het samenkomen om Soerat al-Faatihah te reciteren, of het verrichten van verboden zaken bij het graf, enzovoorts. Daden die verricht worden door degenen die onwetend zijn en overgenomen zijn door anderen, dienen vermeden te worden.
Ik vraag Allah om jouw vader te vergeven en hem en alle overleden moslims te begenadigen. Want Hij is de Vergevensgezinde, Meest Genadevolle.
Sheikh Mohammed Saalih al-Moenadjjid
Islamqa.com