Soedjoed us-Sahw

De vraag gaat over twijfel over het aantal Raka^caat (gebedseenheden) dat iemand bidt. Hoe zouden we dit moeten corrigeren? Sommigen zeggen dat je in één keer Tasliem moet zeggen en dat je daarna de Soedjoed us-Sahw moet verrichten (neerknieling voor vergeetachtigheid). Anderen zeggen dat je eerst je gebed moet afronden en dat je daarna de Soedjoed us-Sahw moet verrichten. Dit is een verwarrend onderwerp. Graag uitleg hierover.

Alle lof zij Allah.

Je dient Soedjoed us-Sahw te verrichten wanneer je een Raka^cah te veel of te weinig hebt verricht, of wanneer je twijfelt over de zuilen en verplichtingen van het gebed of over het aantal Raka^caat. De gestelde vraag gaat over wat je dient te doen als je twijfelt over het aantal Raka^caat. Daarop is het antwoord als volgt:

1) Definitie van twijfel: onzekerheid over twee mogelijkheden die beiden waarschijnlijk zijn.

2) Twijfels na de Tasliem: je dient geen aandacht te besteden aan deze twijfels. Stel dat iemand Dhohr gebeden heeft en na het gebed twijfelt of hij nou vier of alleen drie Raka^caat gebeden heeft. Hij dient dan geen gehoor te geven aan deze twijfels, behalve als er duidelijke en zekere aanwijzingen zijn. Hij opent namelijk anders de deur voor influisteringen en toevoegingen in de aanbidding.

3) Twijfels tijdens het gebed. Hierbij kan slechts één van de twee volgende zaken van toepassing zijn:

o Je kunt op basis van het gevoel dat het meest overheerst afleiden welke van de twee mogelijkheden de meest waarschijnlijke is. In dat geval dien je te handelen volgens jouw beste aanname en dien je na de Tasliem de Soedjoed us-Sahw te verrichten. Het bewijs hiervoor is de overlevering van Ibn Mas^coed. Hij heeft overgeleverd dat de Profeet (vrede zij met hem) een vereist onderdeel van het gebed nog een keer verrichtte of miste (één van de overleveraars twijfelt aan welke van de twee mogelijkheden zich heeft voorgedaan). Nadat hij de Tasliem had verricht, werd er tegen hem gezegd: “O Boodschapper van Allah, is er iets nieuws in het gebed?” Hij antwoordde: “Hoezo dat?” Zij zeiden: “U heeft zo en zo gebeden.” Hij vouwde zijn benen, richtte zich richting de Qiblah, knielde twee keer neer en verrichtte vervolgens de Tasliem. Hij draaide met zijn gezicht onze kant op en zei: “Als er iets nieuws in het gebed zou zijn, dan had ik jullie erover verteld. Echter, ik ben een mens zoals jullie, en ik vergeet zoals jullie vergeten. Als ik dus iets vergeet, herinner mij eraan. Als iemand van jullie twijfelt tijdens zijn gebed, dan dient hij het meest juiste proberen te herleiden. Maak het gebed op basis hiervan vervolgens af en verricht daarna de Tasliem gevolgd door twee neerknielingen.”

(al-Boekhaari, Fath ul-Baarie: 401)

o Je kunt niet afleiden welke van de twee mogelijkheden de meest waarschijnlijke is. In dit geval dien je uit te gaan van het minste (aantal Raka^caat) van de twee mogelijkheden en op basis hiervan verder te gaan met het gebed. Vervolgens verricht je twee neerknielingen voor de Tasliem. Een voorbeeld is iemand die tijdens het Dhohr-gebed helemaal niet meer weet of hij drie of vier Raka^caat heeft verricht en hij kan niet vaststellen wat het meest juiste is. In dit geval gaat hij dus uit van het minste, dat zijn dus drie Raka^caat. Daarna verricht hij nog een Raka^cah en gaat zitten voor de Tashahhoed. Hierna verricht men twee neerknielingen (Soedjoed us-Sahw) voor de Tasliem. Het bewijs voor deze regel is de overlevering van Aboe Sa^cied al-Khoedriy waarin hij zegt dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Als iemand van jullie twijfelt tijdens zijn gebed en hij weet niet hoeveel (Raka^caat) hij heeft gebeden, of het nou drie of vier is, dan dient hij zich te ontdoen van zijn twijfels. Hij dient verder te gaan op basis van wat zeker is (dit is het mindere) en dient vervolgens twee neerknielingen te verrichten voordat hij de Tasliem doet. Als hij (in werkelijkheid) vijf Raka^caat heeft gebeden, dan is het hiermee even (in aantal) gemaakt en als hij volledig met vier (Raka^caat) eindigt, dan is het een Targhiem¹ voor de duivel.”

(Moeslim)

Dus als we het hebben over twijfels binnen het gebed, kunnen we in het kort het volgende zeggen:

– Kun je de fout na alle waarschijnlijkheid herleiden, dan handel je volgens jouw beste aanname en verricht je daarna de Soedjoed us-Sahw.

– Kun je de fout niet herleiden, ga dan uit van het zekere. Maak je gebed dan af en verricht de Soedjoed us-Sahw nog vóór de Tasliem.

1. Targhiem is volgens de uitleg van Imam an-Nawawi het irriteren en vernederen van de duivel alsook een vernietigend antwoord op zijn wens om degene die bidt te verstoren.