Vraag:
Is het voor een persoon die over een moslim roddelde en berouw tegenover Allah wil tonen, verplicht om vergeving te zoeken bij degene over wie hij roddelde? En moet hij aan hem vertellen wat hij over hem achter zijn rug om heeft verteld, ook als hij denkt dit bij hem tot woede kan leiden? Dient hij het in dit geval aan hem te vertellen of is het voldoende om vergeving aan hem te vragen zonder te vertellen wat er gezegd is?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
De correcte mening -en Allah weet het het beste- is dat hij niet aan hem moet vertellen dat hij over hem roddelde, als hij dit niet weet. Het is voldoende om aan Allah vergeving voor de zonde en vergeving voor deze broeder te vragen. Dit zodat dit zal opwegen tegen de schade die is veroorzaakt door het roddelen over hem.
Hier volgt een aantal meningen van geleerden over deze kwestie:
Imam an-Nawawie (moge Allah hem genadig zijn) zei in zijn boek al-Adhkaar: “Weet dat eenieder die een zonde pleegt, zich moet haasten om hiervoor berouw te tonen. Berouw tonen in het geval van een zonde waarbij Allahs Rechten zijn geschonden, vereist de volgende drie voorwaarden:
1. Hij moet direct stoppen met de zonde.
2. Hij moet spijt hebben van wat hij heeft gedaan.
3. Hij moet het voornemen hebben om niet meer (in die zonde) terug te vallen.
Met betrekking tot het berouw tonen van een zonden waarbij de rechten van andere mensen zijn geschonden, zijn deze drie voorwaarden ook vereist en wordt er nog een vierde voorwaarde aan toegevoegd, namelijk dat de geschonden rechten (of bezit) van de persoon hersteld (of teruggeven) worden, of om vergeving van die persoon vragen en jezelf hiervan vrijpleiten.
Het berouw van de roddelaar moet voldoen aan deze vier voorwaarden. Dit omdat de laster of roddel invloed heeft op andere mensen. Zodoende dient hij vergeving te zoeken bij de persoon over wie hij heeft geroddeld.
Is het voldoende voor hem om te zeggen: “Ik heb over jou geroddeld dus vergeef mij,” of moet hij hem vertellen wat hij over hem zei?
De metgezellen van imam ash-Shaaficie (moge Allah hem genadig zijn) hadden twee meningen:
1. Hij moet het aan hem vertellen. Want als hij hem vergeeft zonder dat er verteld wordt wat er gezegd is, dan is het niet geldig. Zoals in het geval van iemand (die een ander) vergeeft voor (het stelen van) een onbekend hoeveelheid geld.
2. Hij hoeft het niet aan hem te vertellen, want dit is iets wat kan worden vergeven. Zodoende hoeft hij niet aan hem te vertellen wat hij zei, in tegenstelling tot wat het geval is met geld.
De eerste mening is meer correct, want een persoon kan bepaalde vormen van roddel vergeven en andere vormen niet. Als de persoon waarover je roddelde dood is of niet aanwezig, dan is het niet mogelijk om vergeving aan hem te vragen. Maar de geleerden zeiden: “Je dient veelvuldig vergeving voor hem te vragen en smeekbeden voor hem te verrichten. En meer goede daden te verrichten.”
Weet dat het voor de persoon waarover geroddeld is, aanbevolen is om hem hiervoor te vergeven. En dit is voor hem niet verplicht, want dit is vrijwillig je rechten opgeven. De keuze is aan hem, maar het is voor hem sterk aanbevolen om hem (d.w.z. de roddelaar) te vergeven. Dit zodat zijn moslimbroeder wordt verlost van de gevolgen van zijn zonden. En hijzelf kan een grote Beloning en Liefde van Allah ontvangen.”
(al-Adhkaar, boekdeel 2, blz. 845)
Ibn Moeflih zei in al-Adaab as-Sharciyyah: “Er wordt gezegd dat als de persoon die onrecht is aangedaan door de roddel hiervan op de hoogte is (dan kun je er niets aan doen). Anders dien je smeekbeden voor hem te verrichten en vergeving voor hem (aan Allah) te vragen en hem hierover (d.w.z. de roddel) niet te vertellen.”
(al-Adaab ush-Sharciyyah, boekdeel 1, blz. 92)
Sheikh Taqiyy ud-Dien zei dat dit de mening is van de meerderheid.
Of het bekendmaken van de roddel aan het slachtoffer (ervan) een voorwaarde is, zeggen meerdere geleerden dat er twee meningen hieromtrent zijn aangedaan als het gaat om het berouw tonen ervan vóórdat het slachtoffer erachter is gekomen. Er zijn hierover twee overleveringen:
1. Al-Qaadie zei dat hij dat niet hoeft te doen vanwege dat wat door Aboe Moehammad al-Khalal, met zijn keten van overleveraars die teruggaat naar Anas, is overgeleverd (en deze overlevering wordt toegeschreven aan de Profeet vrede zij met hem):“Wie over een persoon roddelt en vervolgens (aan Allah)om vergeving vraagt voor hem, dan wordt zijn roddel vergeven,” en:“De boetedoening voor degene die over een andere roddelt, is dat hij voor vergeving (van Allah)voor hem moet vragen.” Het is echter niet authentiek verklaard dat deze twee overleveringen van de Profeet (vrede zij met hem) afkomstig zijn.
Een andere reden is dat er haat kan ontstaan wanneer de persoon (waarover geroddeld is) verteld wordt wat er is gezegd. Al-Qaadie zei: “Dit is niet toegestaan.” Dit was ook de mening van Sheikh cAbdoel-Qaadir.
2. Ibn cAbd il-Barr zei in zijn boek Bahdjat ul-Madjaalis: “Hoedhayfah (moge Allah tevreden met hem zijn) zei: “De boetedoening van degene die over een ander roddelt, is dat hij om vergeving voor hem moet vragen.”
cAbdoellaah ibn ul-Moebaarak zei tegen Soefyaan ibn cOeyaynah: “Het berouw voor roddelen is dat je vergeving vraagt voor degene waarover je roddelde.” Vervolgens zei Soefyaan: “Je dient eerder vergeving (aan hem) te vragen voor wat je over hem zei.” Ibn ul-Moebaarak zei: “Doe hem geen twee keer pijn.”
Sheikh Taqiyy ud-Dien ibn us-Saalih ash-Shaaficie heeft ook zoiets dergelijks gezegd in zijn fatwa's.
Nadat Sheikh Taqiyy ud-Dien deze twee overleveringen noemde in deze kwestie, zei hij: “Elk gesprek over iemands eer is ofwel een waarachtige roddel, of een verzonnen leugen. In beide gevallen is het laster, want als de laster waar is dan is het roddel, en als het niet waar is dan is het een valse beschuldiging.
Onze metgezellen waren van mening dat hij het niet aan hem moet vertellen. Hij dient eerder smeekbeden voor hem te verrichten, wat als een goede daad zal zijn voor hem. Dit zal het onrecht dat hem is aangedaan (vanwege de roddel) goed maken, zoals vermeld is in de overleveringen.”
Het is duidelijk en logisch wat Sheikh Taqiyy ud-Dien zei over het twee keer pijn doen van de persoon wanneer het hem verteld wordt (dat er over hem geroddeld is). En dat er angst is dat het zou kunnen leiden tot conflict, haat en een verbreking van de relatie tussen beide.
En Allah weet het het beste.
Moehammad al-Mahmoed an-Nadjdie
(Masaa’il wa Rasaa’il)