Tot de grootse lessen voor de pelgrim tijdens de Hadj naar het Huis van Allah, is de belangrijke les om het middenpad te bewandelen en in alle zakenrechtvaardig te zijn, weg te blijven van extremisme, nalatigheid, overdrijving en onachtzaamheid. Allah zegt hierover (interpretatie van de betekenis):
“En zo maakten Wij jullie tot een gematigde gemeenschap, opdat jullie getuigen zijn voor de mensen en opdat de Boodschapper getuige zal zijn voor jullie.”
(Soerat al-Baqarah: 143)
Met “een gematigde gemeenschap” worden betrouwbare getuigen bedoeld die niet verlegen zijn voor de waarheid, waardoor zij overdrijven of juist onachtzaam worden. Zij zijn evenwichtig en rechtvaardig.
De Hadj zit vol grootse ervaringen en geweldige lessen die het belang van het rechte Pad en evenwichtigheid tonen. Tot de belangrijkste zaken in deze grootse kwestie valt het kijken naar de leiding van de Profeet (vrede zij met hem) en zijn Soennah met betrekking tot het stenigen van de Djamaraat en dit te zien in het licht van wat vermeld is van hem. Kijk daarna naar de staat van de mensen in vergelijking met de Soennah van de Profeet. Je zult zien dat de staat van deze mensen overdrijving en overbodigheid bevat, of juist tekortkoming en onachtzaam. Behalve van degenen die door Allah begrip van de religie zijn gegeven en geëerd zijn met het vasthouden aan de Profetische Soennah en het volgen van zijn leiding en voorbeeld.
Imam Ahmad, an-Nasaa’ie en Ibn Maadjah hebben overgeleverd dat cAbdoellaah Ibn cAbbaas heeft gezegd: “De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) zei op de ochtend van cAqabah, terwijl hij op zijn kameel zat: “Verzamel kleine steentjes voor me.” Van de kleine steentjes verzamelde ik zeven kleine steentjes voor hem en begon het stof van zijn handen te schudden, terwijl hij zei: “Gooi steentjes zoals dit (soort steentjes).” Daarna zei hij: “O mensen, waak voor overdrijving in de religie. Want waarlijk, dat wat degenen vóór jullie heeft vernietigd, was overdrijving in de religie.”
(al-Moesnad, an-Nasaa’ie en Ibn Maadjah)
De keten van overleveraars is authentieke volgens de voorwaarden van Moeslim, zoals Sheikh ul-Islam en anderen dit hebben genoemd.
Hij (vrede zij met hem) zegt: “Gooi steentjes zoals dit (soort steentjes).” De steentjes die voor hem werden verzameld, hadden een specifieke grootte, zoals vermeld in de overlevering. De stenen hadden de grootte van die steentjes die gebruikt werden voor het stenigen.
Het woord ‘al-Hasa’ (steen) heeft niet de betekenis van kleine formaat steentjes, zoals kiezelsteentjes. En ook heeft het niet de betekenis van grote formaat stenen, zoals rotsen. Wat is voorgeschreven ligt ertussen.
Ook al is deze zaak uitvoerig besproken met een gedetailleerde uitleg, als je dit vergelijkt met de daden van sommige moslims die onachtzaam zijn over de Soennah van de Profeet (vrede zij met hem), zal je zien dat hun daden met betrekking tot het stenigen van de Djamaraat erg raar zijn. Je zal zien dat zij schommelen tussen overdrijving en gebrekkigheid, voorbijgaan en tekortkomen of overbodigheid en nalatigheid. De waarheid wordt echter ertussenin gevonden. De moslim heeft geen tekortkomingen als het gaat om de Soennah van de Boodschapper (vrede zij met hem). In tegenstelling tot degenen die onachtzaam en onbekwaam zijn of degenen die buitensporig zijn en overdrijven. De moslim is rechtvaardig en evenwichtig.
De woorden van de Profeet (vrede zij met hem) “waak voor overdrijving” zijn als algemene uitspraak en gelden voor alle soorten overdrijving in alle aspecten van het geloof en daden. Dit omdat de regelgeving is onttrokken van de algemene bewoording van deze overlevering en niet de specifieke reden waarom deze uitspraak werd geopenbaard. Overdrijving is de moslim verboden in alle omstandigheden en in alle zaken. Hij is bevolen om de weg van de nobele Boodschapper (vrede zij met hem) te volgen en in alle omstandigheden aan zijn Soennah vast te houden.
De Shaytaan streeft ernaar om de gelovige dienaren van Allah af te wenden van het rechte Pad en hen ver weg te houden van Allahs rechte Pad door overdrijving of onachtzaamheid. De Shaytaan gebruikt elke weg om te overwinnen.
Sommige van de Salaf zeiden: “Allah heeft niets bevolen of de Shaytaan spoort aan tot het kwaad met twee bevelen; of middels onachtzaamheid en tekortkoming of middels het overschrijden van de grenzen en overdrijving. En het maakt hem niet uit met welke hij zal overwinnen.”
De Shaytaan neemt plaats op het Pad van de moslims. Hij wordt niet laks of verveeld van zijn meedogenloze samenzweringen of van het wachten om de moslims in een hinderlaag te lokken. Hij streeft ernaar het aantal dwalende moslims toe te laten nemen en hen te laten afwijken van het rechte Pad en de duidelijke leiding.
Ibn ul-Qayyim zegt in zijn geweldige boek “Ighaathat ul-Lahfaan min Masaa’id ish-Shaytaan”: “Het behoort tot de listen van Shaytaan (moge Allah ons en jou tegen hem beschermen) dat hij de ziel onderzoekt tot hij weet met welke van de twee krachten kan worden overwonnen. De kracht van durf en moed of de kracht van onthouding, nederigheid en schaamte.
Als Shaytaan ziet dat de ziel neigt naar nederigheid en onthouding, dan begint hij hem te hinderen. En verzwakt hij de inspanning en voornemen van de moslim in datgene wat hem bevolen en opgelegd is. Shaytaan maakt het zo makkelijk om het te verlaten, totdat hij regelmatig verlaat (wat hem bevolen is) of het (volgen) vermindert en Allahs Bevelen verwaarloost.
Als Shaytaan ziet dat de ziel neigt naar de kracht van moed, ijver en verheven aspiraties, dan zorgt hij ervoor dat de dienaar de Bevelen van Allah onderschat. En laat hij hem inbeelden dat wat hij heeft niet genoeg is en dat hij dient te overdrijven en veel extra’s moet doen.
Daarom veroorzaakt Shaytaan dat de eerste tekortschiet in wat Allah heeft bevolen en dat de tweede overdrijft. Met uitzondering van enkelen vervallen de meeste in het tekortkomen of overdrijven. Dit zijn als twee valleien. De vallei van tekortkoming en de vallei van overdrijving. Slechts een klein aantal zijn standvastig op de Pad waar de Boodschapper (vrede zij met hem) en zijn metgezellen zich op bevonden.”
(Ighaathat ul-Lahfaan)
Daarna haalt Ibn ul-Qayyim verschillende voorbeelden hiervan aan vanuit verschillende invalshoeken. Hierbij verdeelt hij de mensen in drie groepen; de extremisten, de onachtzamen en de mensen van het middelste en rechte Pad.
De correcte methodologie en het rechte Pad dat de gelovigen geacht worden te volgen, is het deugdzaam zijn in alle zaken, het bewandelen van de gematigde weg en ver weg te blijven van overdrijving en onachtzaamheid. Zoals Allah en Zijn Boodschapper hebben bevolen. Het zich bevinden in het midden en deugdzaam zijn, is het zich houden aan de begrenzing die Allah heeft bepaald voor Zijn dienaren. In zo’n mate dat wat niet behoort tot de religie, hieraan niet wordt toegevoegd. En ook wordt niets van de religie weggelaten. Dit is wat Allah de gelovigen heeft toevertrouwd en bevolen. Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“En degenen die niet verkwisten, noch gierig zijn wanneer zij (iets) uitgeven, maar de middenweg daarin volgen.”
(Soerat al-Foerqaan: 67)
Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“En maak jouw hand niet vastgebonden aan jouw nek(d.w.z. wees niet gierig) en strek het nietvolledig uit (als een verkwister), anders blijf jij vol verwijt en spijt achter.”
(Soerat al-Israa’: 29)
En Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“En geef de verwanten hun recht en (ook) de behoeftige en de reiziger, en verkwist niet overvloedig.”
(Soerat al-Israa’: 26)
En Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“En eet en drink, maar verkwist niet.”
(Soerat al-Acraaf: 31)
Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“En wees bescheiden in jouw (manier van) lopen en demp jouw stem (d.w.z. spreek op gedempte toon).”
(Soerat Loeqmaan: 19)
Ook is het authentiek overgeleverd dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “De middenweg. De middenweg zal je het Paradijs doen bereiken.”
(al-Boekhaarie)
Dit betekent dat het bindend is om de middenweg te volgen in alle zaken, in woorden en daden. Gematigdheid bevindt zich in het midden, tussen twee uitersten.
Ook is het authentiek overgeleverd in ‘Moesnad’ dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Neem de middenweg van leiding. Waarlijk, degene die strikt in de religie is; het zal hem overmannen.”
(Ahmad in al-Moesnad;
authentiek verklaard door Sheikh al-Albaanie in Sahieh ul-Djaamic)
Ibn Mascoed was gewoon te zeggen: “Het is beter om beheerst te zijn in de Soennah, dan zich in te spannen in Bidcah.”
(al-Laalakaa’ie in Sharh ul-Ictiqaad; boekdeel 1, blz. 88)
De Religie van Allah bevindt zich in het midden, tussen degene die overdrijft en degene die onachtzaam is. De beste mensen zijn degenen in het midden die zichzelf hebben verheven boven de tekortkoming van onachtzaamheid. Maar zich niet aansluiten bij de overdrijving van degenen die de grenzen overschrijden. Daarentegen klampen de beste mensen zich vast aan de leiding van de leider van de Boodschappers. Namelijk, degene die is verkozen door de Heer van de werelden en een voorbeeld is voor alle mensen, Mohammed ibnoe cAbdillaah. Moge Allahs Vrede en Zegeningen zijn met hem, zijn familie en al zijn metgezellen.
Sheikh cAbdoer-Razzaaq ibn cAbdoel-Moehsin al-Badr